1. Treatonomics là gì?
“Treatonomics” là thuật ngữ kết hợp từ “treat yourself” (chiều chuộng bản thân) và “economics” (kinh tế). Thay vì mua sắm vô tội vạ hay tiết kiệm khắc nghiệt, người tiêu dùng – đặc biệt là Gen Z – chọn cách chi tiêu có ý thức, dành tiền cho những món đồ nhỏ nhưng mang lại giá trị tinh thần sâu sắc như nến thơm, đồ vintage, mỹ phẩm, hoặc trải nghiệm cảm xúc mạnh như một buổi hòa nhạc đắt tiền.
2. Treatonomics – Phiên bản nâng cấp từ “lipstick effect”
Trước đây, có khái niệm hiệu ứng son môi (“lipstick effect”), khi người tiêu dùng trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế thường mua các món giá rẻ như son môi để làm tinh thần phấn chấn. Nhưng Treatonomics khác hơn ở chỗ: người dùng sẵn sàng cắt giảm chi tiêu hàng ngày để dành cho một trải nghiệm đáng giá – ví dụ như bỏ cả tháng tiết kiệm để săn vé concert giá hàng triệu VND.
3. Vì sao Treatonomics bùng nổ?
-
Kinh tế bất ổn: Lạm phát và chi phí sinh hoạt cao khiến nhiều người cảm thấy cần một “liều thuốc tinh thần” để giữ cân bằng.
-
Niềm tin tiêu dùng giảm: Chỉ số niềm tin ở nhiều quốc gia vẫn thấp, khiến người tiêu dùng thận trọng hơn nhưng vẫn muốn tìm niềm vui từ mua sắm.
-
Tâm lý self-love mạnh mẽ: Gen Z đề cao sức khỏe tinh thần, coi mua sắm như một cách chăm sóc bản thân và giảm stress.
4. Treatonomics & Self-Care – Mua sắm để chữa lành
Treatonomics gắn chặt với khái niệm self-care. Việc mua một món nhỏ nhưng ý nghĩa giúp cải thiện tâm trạng ngay lập tức, tạo cảm giác “mình xứng đáng được đối xử tốt”. Gen Z đặc biệt ưa chuộng những lựa chọn tiêu dùng cảm xúc như tự tặng quà, làm đẹp, đổi mới không gian sống hay tham gia trải nghiệm sáng tạo.
5. Những hình thức tiêu dùng “ngược” thông minh
Song song với Treatonomics, giới trẻ còn áp dụng nhiều cách chi tiêu hợp lý:
-
Đầu tư vào sản phẩm chất lượng bền lâu thay vì chạy theo xu hướng ngắn hạn.
-
Ăn uống tại các bếp cộng đồng hoặc căng-tin để vừa tiết kiệm vừa đủ dinh dưỡng.
-
Săn đồ secondhand chất lượng tốt, độc đáo và thân thiện môi trường.
-
Chọn vàng thay vì kim cương vì tính thanh khoản và khả năng giữ giá.
-
Tránh mua vì sĩ diện, chỉ mua khi thật sự phù hợp và cần thiết.
Nhiều chuyên gia dự đoán Treatonomics sẽ còn duy trì từ 3–8 năm tới. Biến động xã hội, kinh tế và môi trường sẽ tiếp tục củng cố nhu cầu tìm kiếm trải nghiệm và sản phẩm “feel-good” nhưng không phá vỡ kế hoạch tài chính cá nhân.
6. Doanh nghiệp có thể làm gì để tận dụng xu hướng Treatonomics?
Gen Z không chỉ mua sản phẩm, họ mua câu chuyện, trải nghiệm và cảm xúc. Vì vậy, thương hiệu muốn tận dụng làn sóng Treatonomics cần điều chỉnh chiến lược marketing theo hướng “tiêu dùng cảm xúc”:
Tập trung vào micro-luxury (xa xỉ nhỏ)
-
Đưa ra phiên bản giới hạn hoặc bộ sưu tập mini với mức giá vừa tầm, nhưng vẫn mang trải nghiệm “cao cấp” về thiết kế, bao bì và dịch vụ.
-
Ví dụ: Cốc cà phê collab với nghệ sĩ, set mỹ phẩm travel size sang trọng, vé trải nghiệm workshop độc quyền.
Storytelling đánh vào self-love
-
Kể câu chuyện “tự thưởng cho bản thân” gắn với sản phẩm: một ngày nghỉ trọn vẹn với nến thơm và sách, hay tự tặng mình món đồ handmade để kỷ niệm cột mốc cá nhân.
-
Nội dung quảng cáo nên khơi gợi cảm giác “mình xứng đáng”.
Chiến dịch marketing trải nghiệm
-
Tổ chức mini-event, pop-up store, workshop DIY… để khách hàng trực tiếp tham gia và cảm nhận.
-
Tạo các góc check-in Instagrammable để biến trải nghiệm thành nội dung lan truyền.
Khai thác yếu tố “Feel-Good Purchase”
-
Gen Z thích mua món có ý nghĩa tinh thần hoặc đóng góp cộng đồng: sản phẩm thân thiện môi trường, 1 phần doanh thu cho quỹ từ thiện, hợp tác cùng nghệ sĩ địa phương.
Tối ưu kênh truyền thông xã hội
-
Dùng TikTok, Instagram Reels, YouTube Shorts để kể những mẩu chuyện tiêu dùng nhỏ nhưng chạm cảm xúc.
-
Tận dụng Influencer/Creator truyền cảm hứng về self-care và phong cách sống tối giản nhưng chất lượng.
Tạo chương trình “tự thưởng” dành riêng cho khách hàng trung thành
-
Ví dụ: tích điểm để đổi quà nhỏ, voucher cho dịp sinh nhật, hoặc gửi lời nhắn “treat yourself today” kèm ưu đãi.
Kết
Sự trỗi dậy của Treatonomics cho thấy rõ một điều: khi thương hiệu chạm được vào cảm xúc “self-love” và “feel-good” của khách hàng, họ không chỉ bán được sản phẩm mà còn xây dựng một mối liên kết thương hiệu bền chặt. Branding trong bối cảnh này không đơn thuần là nhận diện hình ảnh, mà là khả năng khơi gợi một trạng thái tâm lý tích cực mỗi khi người tiêu dùng nghĩ đến thương hiệu.
Tuy nhiên, để xu hướng này thực sự tạo ra giá trị kinh doanh, doanh nghiệp cần biến “cảm xúc” thành “hành động” – từ việc khiến khách hàng yêu thích thương hiệu đến việc họ chủ động mua sắm và quay lại nhiều lần. Đây chính là thế mạnh của giải pháp Branding x Performance từ SmartAds: giúp thương hiệu vừa lan tỏa câu chuyện đầy cảm hứng, vừa theo dõi, đo lường và tối ưu hiệu quả bán hàng theo thời gian thực. Nhờ đó, doanh nghiệp không chỉ nắm bắt xu hướng mà còn có thể biến nó thành lợi thế cạnh tranh dài hạn.
